گرتنەكەی عەجاج و هلەتیف فاتیح فەرەجەندێ‌ زانیاری نەبیسراو ئەمڕۆ ڕاگەیەنرا كە عەجاج گیراوە ، پێرێ شەو هەواڵەكەیان پێدام و داوای ئەوەش كرا جارێ‌ باس نەكرێت ، هەڵبەت چەند گەواهیدەرێكیش ڕۆژانی بەرێ‌ چووبوون بینیبویان ، عەجاج لەم هەموو ساڵەدا چەندین شوێنی كردوەو نەشتەرگەری جوانكاریشی كردوە كە نەناسرێتەوە، ساڵی 2003 چەند میدیاكارێك عەجاجیان بینیبوو، گفت و گۆشیان لە گەڵ كردبوو ، بەڵام دواتر ئەو بابەتەیان شاردەوە و باس نەكرا ، من خۆم چەند جارێك داوای دیدارەكەم كرد پێم نەدرا تەنانەت داوای ئەوەم كرد وێنەیەكم بدرێتێ‌، ئەوەشیان بە بیانوی دیار نەبوونەوە پێنەدام .لە ساڵانی ڕابردودا چەند جارێك هەواڵی مردنی بڵاو بوەوە، هەموو جارێكیش هەواڵەكە بە درۆ دەخرایەوە ، ئێمە تیمێك بووین لە ساڵی 2003 سۆراغی زۆری ئەومان كرد ، بەڵام شتێكی ئەو تۆمان دەستنەكەوت ، عەجاج جەلادی هەرە دیاری نوگرە سەلمان بوو، قوربانیەكان هەمیشە لە گەڵ ناوی عەجاجدا ناوی سەگە ڕەشەكانی بیابانیشیان دەهێنا ، نزیكی دوو ساڵێك لەمەوبەر لەبەغدا بووم لای مزگەوتی شێخ عەبدولقادری گەیلانی ، ناسیاوێك یەكێك لە جاشە خوێنڕێژەكانی كوردستانی نیشاندام ، كە لەوێ‌ خۆی وەك موسوڵمانێكی عەیارە بیست و چوار نیشاندەدا ، بە داخ بووم لەوەی كەماوە، لە گەڵ چەند دۆستێك باسی ئەوەم كرد كە نەدەبوو ئەو جەلادە لە ژیاندا بێت ، برادەرێك وتی تۆ چی دەڵێیت خۆ عەجاجیش لە ژیاندایەو كەسیش پێی ناڵێت پشتی چاوت برۆیە .ئێستا كە عەجاج گیراوەو ڕۆژی ڕاگەیاندنی گرتنەكەی كەوتە ڕۆژی جینۆسایدی بارزانیەكانەوە، زۆر گرنگە دادگای بكرێت ، من پێرێ شەو بەو دۆستەم وت هەقە داوابكرێت بهێنرێتەوە بۆ كوردستان و لێرە دادگای بكرێت، وتی نەكەی لە ڕێی خودا پێشنیازی وانەكەیت ، نەبا وەك بەرزەكی بانان بۆی دەرچێت ، بیرم لە قسەكەی كردەوە كە یەك ئامر مەفرەزەو موستەشار دادگای نەكراو پارتی و یەكێتی تەنانەت پاكانەیان بۆ جەلادەكانی بەعس دەكرد وتم دیارە ئەو ئەو قسەیە لە خۆیەوە ناكات .هیوادارم بەر لەوەی عەجاج تووشی هەر ڕٍوداوێك بێت هەموو ئەو زانیاریانەی لایەتی لێی وەربگیرێت ، بەتایبەت كوشتنی ئەو سەدان كەسەی قەڵای سەلمان ، كە من خۆم لیستێكم لایە هەموویان یەك هۆكار بۆ مردنەكەیان نوسراوە، ئەو لیستە ئەوانەن كە نەخۆشخانەی سەلمان ناوی نووسیون ، نەك ئەوانەی لەناو قەڵاكە مردون و هەر لەو دەورو بەرە خراونەتە نێو خۆڵی بیابانەوە .

لەتیف فاتح فەرەج

گرتنەكەی عەجاج و هەندێ‌ زانیاری نەبیسراو

&nbsp;دەزانم چ بەڕێز ماكرۆن و چ بەرپرسانی فەڕەنسی و بەتایبەت وەزیری دەرەوە ژان نووێل بارۆ زۆر باش محەمەد جۆلانی و سەرانی ئێستای دیمەشق دەناسن . ئەو هێزە بڕندەو هارەی جۆلانی كە هەمە چەشن داعش ، نوسرە ، بە كرێگیراوی توركیا ، خەڵكانی وڵاتانی دیكە ، نە بە محەمەد جۆلانی و نەبە باوكی تۆم باراكیش داناساكێن و كەوی نابن . ئەو هێزانەو خودی ئەحمەد شەرعیش هی ڕێكەوتن و دان و ستان نین .ناكرێت ڕۆژئاوای كوردستان ، ئیدارەی خۆسەرو مەسەدە قەسەدو هەسەدە ناچاری ئەوە بكرێن بچنە خزمەت ئەحمەد شەرعێكەوە كە خۆی لە خزمەتی خەڵكی تردایە . ڕۆژئاوا خۆ بەڕێوەبەریەکی دیموكرات و پێشكەوتووە، دە ساڵە داعش و توركیاو هەتەش و نوسرەو بڕندەكانی سوڵتان دەیانەوێت بیخەن ناكەوێت ، ئەسەد زۆر هەوڵی دا بیخات نەیتوانی ، ئێستا ناكرێت بە بیانوی ئاشتیەوە ئەم دام و دەزگا سەركەوتوە و ئەو هێزە مەشقپێكراوە یەكگرتوە ڕادەستی دیمەشق بكرێت . دۆستە فەڕەنسیەكان زۆر باش دەزانن كەمترین چارەسەر بۆ سوریا فیدراڵی و خۆ بەڕێوەبەری ناوچەییە، دوور لە دەمار گیری تائیفی و دنەدانی شەڕی تائیفی .جۆلانی ناتوانێت دیموكراسی بێت ، چونكە ئەو لە دانتۆنی چەقۆ بە دەستی سەردەمی شۆڕشی فەڕەنسی دەچێت دانتۆنی وەزیری داد،داد نابێت بدرێتە دەست چەقۆكێشەوە . دەبێت فەڕەنسا ئەو ڕاستیە بزانن تەنیا كوردو نوێنەرانی بارۆس درۆنازانن و ڕاستگۆن، یانی سیاسەت بە ئاكارەوە دەكەن ، نابێت ڕۆژئاوای كوردستان ناچار بكرێت بچێتە باوەشی دیمەشقەوە ، دەبێت دیمەشق ناچار بكرێت لە ڕۆژئاواوە فێر بێت .ئیلهام ئەحمەد و مەزڵوم عەبدی ، یان ڕیش و شمشێر .ئاشتی كاتی&nbsp;ئامادە كاریە بۆشەڕ ، چارەسەری هەمیشەیی گێڕانەوەی شكۆیە بۆ چەوساوەو ستەملێكراوان .كوردو دروزو عەلەوی ومەسیحی دەبێت ئازادانەو خۆخاوەنانەو دور لە خاوەندارێتی عەرەبی سونەو عەرەبی دەشتەكی و دەستوەردانی توركیا بژین ، ئەمەڕاستیە . با جارێكی تر مناڵی كوردو دروزو عەلەوی نەبنە بارمتەی دەستی ئەوانەی بۆ كوشتن فریا ناكەون نەعلەكانیشیان لە پێ‌ بكەن و دەستدرێژی سێكسی كردنە سەر مناڵی دە دوازدە ساڵ بە جیهاد دەزانن.پێش كۆبونەوەكە هەقە بەڕێز ماكرۆن و ژان بارۆ ئەو ڕاستیانە لە بەر چاو بگرن.&nbsp;

لەتیف فاتیح

پێش كۆبونەوەی پاریس

هەمیشەو لە هەر گاڤێكی هەستیاردا ئەوەی دەبێت دوا قسەو قسەی یەكلاكەرەوە بكات ڕۆشنبیرانن، لە فەڕەنسا هەر كاتێك سارتەر قسەی بكردایە حكومەت لە شارڵ دیگۆلەوە تا خوارێ‌ گوێیان دەگرت، ئەوە ڕۆشنبیرو نوسەرو هونەرمەند و میدیاكاری بوێرو قسە لە ڕوون كە بە گژ ناهەقیدا دەچنەوە، محەمەد حەسەنێن هەیكەل پەنجا ساڵ لە ڕێی نوكی قەڵەمەكەیەوە ڕەخنەی ئاراستەی دەسەڵاتدارانی عەرەب كرد، شاعیری عەرەب نزار قەبانی بە شیعر عەرشی دەسەڵاتی عەرەبی دەخستە لەرزە ، شاعیری كورد شێركۆ بێكەس كە باوكیشی بە شیعری بیست و حەوت ساڵە ئینگلیزی شەرمەزار كرد، دواجار لە چامەی ئێستا كچێك نیشتمانمە بە دەسەڵاتی كوردی وت ئیتر بەسە ، لەتیف هەڵمەتی گەورە شاعیری كورد پتر لە پەنجا ساڵە بە تەنێ‌ كولەكەكان دەشكێنێت و بە دەنگی بەرز بانگ دەدات . لە بارو دۆخێكی هەستیارو ناخۆشداین ، سەدان ڕۆشنبیر ، قەڵەم بە دەست ، هونەرمەندو شاعیر لە نێو دام و دەزگاو میدیاو ڕاگەیاندنی پارتی و یەكێتیدان ، دەبێت بەر لە هەر كەس ئەوان ڕووبەڕووی حزب و سەرۆكی حزبەكانیان دەنگ هەڵبڕن و بڵێن وەرن بڕوانن ژیانی خەڵك چۆنە ، ئاخر كەی ئەوە ڕەوایە موچە خۆرێك دوو كیلۆ تەماتەو پیاز بە قەرز وەربگرێت و ژیانی سەرانی حزب و مناڵی نێو خانەوادەكانیان زۆر لە شاهانە شاهانە تر بێت و سەرۆكی حزب ئۆتۆمۆبیلی گرانبەهای سفر كیلۆ مەتر ببەخشێتەوە، چەند شەرمە كەس و كاری شەهید، دایك و كچی شەهید بە قوڕگی پڕ گریانەوە باسی نەبونی بكەن و دەسەڵاتیش نەبان و ڕۆشنبیرانیش بێدەنگ بن ، لە ناو ناوەندە میدیاییەكانی پارتی و یەكێتیدا زۆر ڕۆشنبیر هەن كە دەكرێت ئێستا یەخەی حزبەكانی خۆیان بگرن ، دڵًنیام ئێستا كە سانی وەك شێركۆ بێكەس ، فەلەكەدین كاكەی لە ژیاندا بوایەن دەنگیان بەرز دەكردەوە ، هەڵبەت ڕۆشنبیری ڕاستی لە هەر كوێ‌ بێت نابێت بێدەنگ بێت ، ئەركی ڕۆشنبیر قسە كردن و هەڵوێست وەرگرتن و بە گژا چوونەوەی نادادی و ناجۆریە . بۆ من هەرگیز ئەوە كێشە نیە ڕۆشنبیر لە كوێیە ، چونكە ئەویش وەك هەر مرۆڤێك ئازادە دەیەوێت لە كوێوەو بە چ جۆرێك كار بكات ، بەڵام بێدەنگبوونی لە بەرانبەر نادادی و ستەم كێشەیەكی گەورەیە، لە ڕاستیدا ڕۆشنبیران و نوسەران و هونەرمەندانی هەولێرو دهۆك دواتر سلێمانی و گەرمیان و هەڵەبجەو ڕاپەڕین لە ئێستادا بەرپرسیارن بەرانبەر ئەو بارو دۆخەی هەیە ، بەرپرسیارن لەوەی كە ئەو هەموو ئازارو نەهامەتیە دەبینن و بێدەنگن ، خۆ دەكرێت لقەكانی نوسەران و ڕۆژنامەنووسان بە بەیان و نووسین و ڕەخنەگرتنی دەسەڵاتدارانی هەرێم لانی كەم، كەمێك لەو بەرپرسیارەتیە لە ئەستۆی خۆیان لابەرن، كاتێك ژنێك ، گەنجێك ، پێشمەرگەیەك هاواری لێهەڵدەستێ‌ و هەندێك لە توڕەیدا ڕژێمگەلی ستەمگەرای تورك و فارس و عەرەب بە باشتر لە دەسەڵاتی كوردی ناودەبەن و هەشن هێند توڕەن سەدام لەمانە بە باشتر دەزانن، ئەوە ئەو كاتەیە كە دەبێت ڕۆشنبیران بێنە قسەو بە دەسەڵاتی كوردی بڵێن بۆ بگاتە ئەم ئاستە . زۆر بابەت هەیە دەبێت ئەهلی قەڵەم قسەی خۆیانی تێدا بكەن ، بێدەنگی ئەوان یەكێكە لە بێدەنگیە هەرە مەترسیدارەكانی مێژوو، ئایە ئەو بێدەنگیەبۆ بارو دۆخی هەرێمی كوردستان چارەسەرە ؟.

 لەتیف فاتیح فەرەج

ڕۆشنبیران كەی قسە دەكەن

ئەمڕۆ شازدەی مانگ و سبەی هەڤدەی چوار دیداری زانکۆی&nbsp;ئەمەریکی سلێمانی کە بەدیداری سلێمانی ناوی ڕۆیشتوە بەڕێوە دەچێت، دیدارەکە لەسەرو بەندی یادیسی و حەوت ساڵەی ئەنفالدایەو نۆیەمین دیدارە، دکتۆر بەرهەم ساڵح بەوە ناسراوە پیاوێکی بە ئاگایەو وردە لە خوێندنەوەدا، هەروەها بەچاوێکی گرنگیشەوە سەیری پرسی ئەنفال و جینۆسایدی گەلەکەی دەکات، دەکرا، لەم دیدارەدا ئەوە ڕەنگی بدایەتەوەو ڕۆژی یەکەمی دیدارەکەی لەمۆنۆمێنتی ئەنفال لەچەمچەماڵ بەڕێوە بردبا، کە هۆڵ و شوێن و ڕێ ئامادەبوو، دەبوە هەنگاوێکی گەورەش بەوەی ئەو هەموو بەرپرس و سەردارەی بهێنایەتە خزمەتی ڕوفاتی ئەنفالکراوانی کورد،کەهەندێکیان مەگەر ئاوا دەنا هەرگیز ئامادەنین بێنە شوێنگەلی وەک چەمچەماڵ کە شاری شەهیدان و ئەنفالکراوانە. ئەگەر بەرهەم ساڵح&nbsp;بڕیاری بدایە ڕۆژی یەکەمی دیدارەکە لەچەمچەماڵ و لە مۆنۆمێنتی ئەنفال بەڕێوە دەچێت بڕواناکەم زانکۆ لاری هەبوایە، جگە لەوەش خۆ ئەگەر بەرپرسێک و سەردارێک خۆی نەیویستبایە بێت، ئەوەخۆی بەر پرسیار دەبوو لەوەی ڕێزی ئەو شوێنە پیرۆزە ناگرێت، ئەوەندەی من بزانم خەڵکی چەمچەماڵ و شۆڕش زۆربەیان بەرهەم ساڵحیان خۆش دەوێت، گەرچی لەسەردەمی حوکمداری ئەوەوە تا ئەمڕۆش پڕۆژەی ئاوی گۆپتەپە -چەمچەماڵ جێبەجێ نەکراوە، بەڵام هێنانی دیدارەکە بۆ چەمچەماڵ بایەخ و گرنگی خۆی دەبوو، لانی کەم هەر لەوێش دەکراپرسی ئەنفال ومجینۆسایدی کورد بخرایەتە بەر باس و یارو نەیار ببرانایەتە سەر گۆڕی قوربانیەکان.لەهەموو دنیادا ئەمجۆرە دیدارە گرنگانە&nbsp;دەبرێتە هەندێ شوێن بۆ ئەوەی ئازارو ژیارو شارستانیەتی خۆیان نیشانی ئەوانی تر بدەن، چەمچەماڵ، جگە لەچەرموو قەڵاو نەوت وغازو مۆنۆمێنتی ئەنفالکراوانیشی لێیە لەوە زیاتر چی؟.

دیداری سلێمانی و ئەنفال

وتەی سەلەفیەکی سعودیان بۆ ناردوم بەزمانێکی سەقەت باسی حەرامبوونی خۆی وتەنی عیدی نیرۆز دەکات، بۆ من جێی خۆشی بوو کە زۆر کەس بەکۆمێنت دابویانە دەمیا، کابرای سەلەفی وەک شۆڤێنیەکی هەرە دواکەوتوی عەرەب دەیەوێت بەگژ نەورۆزی کوردا بچێتەوە، من چاوەڕێ بووم چوار مەلای کورد پێی بێژن شەکرت شکان، لێ نەبوو، پار لە خورماتو کۆڕێکیان بۆ ساز کردم لەسەر نەورۆز لەوێ بەبەڵگەو ئەرگۆمێنت باسی ئەوەم کرد کە نەورۆز یەکێک لەبۆنە هەرە پڕ بایەخەکانی گەلانی دێرینی زاکرۆزە، بڕواشم وایە لەسەر ئەم سەر زەمینەی ناوی کوردستانەو زۆر لەجوگرافیای ئێستای هەر چوار پارچەکە گەورەترە، گەلی کورد خاوەنی هەرەسەرەکی هەموو ئەفسانەو داستان و شارستانیەتی ئێرەیەو ئەوانی تر کەهاتون بەچاک یان خەراپ هاوبەشی کوردیان کردوە، کاتێک کورد جەژنی نەورۆزی گێڕاوە، باو باپیری ئەم عەرەبە سەلەفیە لەنێو شەوەزەنگی جەهلدا بوونە، هەڵبەت وەکوئێستای، لەکۆڕەکەمدا مەلایەکی گەنجی کورد هەستا بڕێک قسەی زۆر جوان و ئاوەزی کرد، خۆزگە هەر ئەو مەلا گەنجە وڵامێکی کەپو شکێنی ئەو شتەی دەدایەوە.مێژوی عەرەب لیپە لەکوشت و بڕو تاڵانی و ئەنفال و پەلاماردانی ژن و کچی خێڵی خۆیان و گەلانی تر ، ئەمە مێژوە جوانەکەی خۆیان وادەڵێت، نەک من، لەسەدەی ڕابردودا چەندین ناسیونالیستی عەرەب ویستیان ئەو مێژوە بۆ کەمێک لەجوانی بگۆڕن، نەیانتوانی، کەنعان مەکیە لەباسی ئەو مێژوەدا دەڵێ هیچ تولەرانسێکی تیانیە، خەزعەل ماجدی دەڵێ عەرەب شارستانیەت و ژیاریان نیە، عەبدوڵا قوسەیمی دەڵێ جگە لەدیاردەیەکی دەنگی هیچی تر نین، دیکتاتۆرێکی وەک سەدام حوسێن پێی وتن ئێوە پێ پەتی بوون من فێری پێڵاو لەپێکردنم کردن قەزافی دەڵێ من کردمن بەمرۆڤ، هەر کەئەو کوژرا، بەربوونە وێزەی یەک، ئەم سەلەفیە، چونکە خۆی دڵی پیسەو چاوی لەسەر هەموو ژنی دنیایە، ژن و مناڵ و هاوسەری خۆی لەتاریکی هەڵکێشاوە، ژنیش بە کەم ئاوەزو مەڕو بزن دەزانێ، پێی ستەمە ژن ئازاد بن، مێژوی کورد تا ئەم ئاوەزەی تێکەڵ نەبووبوو، مێژووی بەشداری کارایانەی ژن بوو لەژیانی هاوبەشدا، ئەو بەمە کوێر دەبێ، بۆیە دێت پەلاماری نەورۆزی ڕەنگاو ڕەنگی کوردان دەدات.نەتەوە بریتیە لەژیارو کولتورو ئاکارو ڕوە گەشەکانی ڕابردوو، هەڵبەت ناشرینی و دزێویش بوونی هەیە، ناکرێت، لات و لوتێکی نەتەوەیەکی دیکە، کەکچ بەعەورەت دەزانێ و بۆ ئەوەی نەبێتە خۆراکی خێڵە نەیارە هاوزمانەکەی زیندە چاڵی دەکات، بێت ئامۆژگاری نەتەوەیەکی تر بکات، پێویست بوو مەلای کورد وەک چۆن کاتی خۆی خانی داکۆکی لەنەورۆز کردوەو شانازی پێوە کردوە هەمان کاریان کردباو، نەتەوەی کوردیان لەکولتورو ئاوەزی داعشیانەی ئەم بونەوەرەتاریکە بپاراستایە، بەوەی هەموو ڕێ و ڕچەی خۆیان لەم تاریکیە نوتەکە جیابکەنەوە.

بابەتەکانی لەتیف فاتح فەرەج

گرتنەكەی عەجاج و هەندێ‌ زانیاری نەبیسراو

پێش كۆبونەوەی پاریس

ڕۆشنبیران كەی قسە دەكەن

دیداری سلێمانی و ئەنفال

نەورۆزو سەلەفیزم