&nbsp;&nbsp;&nbsp;لە دوای لێدوانەكەی مەزلوم عەبدی فەرماندی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات هەسەدە، سەبارەت بە ئەرێنی بوونی كۆبوونەوەكەیان لەگەڵ ئەحمەد شەرع و دەسەڵاتی نوێی سوریا، لە ئێستا هاووڵاتیانی سوریا و بە تایبەتیش كورد لە رۆژئاوا، بە ئومیدەوە دەڕواننە پرۆسەی سیاسی و بنیات نانی دەوڵەت و سیستم و حكومەتێكی نوێ لەو وڵاتە. بەڵام بە پێچەوانەی ڕوانینی هاووڵاتیانی ئاسایی سوریا، گەر بە وردی لە پیشهاتە سیاسی و سەربازییەکانی ئەو وڵاتە بڕوانین ، تێدەگەین هێشتا زۆری ماوە تا لەبارەی داهاتووی سوریاوە دڵنیایی بدرێتە هاووڵاتیان، بە تایبەتیش كە سوپای ئیسرائیل لەلایەك بە قوڵایی چەند كیلۆمەترێك سنووری ئەو وڵاتەی بەزاندووە و مەترسی درووستكردنی كۆمەڵگەی نیشتەجێ بوونی جولەكە لەو ناوچانە هەیە، بە تایبەتیش كە چەند جارێك لەلایەن لێپرسراوە تووندرەوەكانی ئیسرائیلەوە ئەو پرسە خراوەتە ڕوو و لەلایەكی تریشەوە نیازەكانی ئەمریكا و وڵاتانی رۆژئاوایی و هەرێمی هێشتا بە تەواوی ڕوون و ئاشكرا نییە، لەلایەكی تریشەوە، شەڕ و پێكدادانەكانی هێزەكانی سوریای دیموكرات هەسەدە لەگەڵ توركیا و گروپە تووندرەوەكانی نزیك لەو وڵاتە گەیشتۆتە ترۆپك و ڕۆژانە بازنەی ئەو جەنگە بە تایبەتی لە ناوچەكانی دەوروبەری بەنداوی تشرین بەرفراوانتر دەبێت، كە ئەمەش وایكردووە داهاتووی ئەو بەشەی سوریا بە ناڕوونی بمێنێتەوە و بە تایبەتیش، رەجەب تەیب ئەردۆگان سەرۆك كۆماری توركیا، چەند جارێك بە ئاشكرا نیازەكانی وڵاتەكەی لە گەڕاندنەوەی بەشێك لە خاكی سوریای لە ژێر ناوی مافی مێژوویی توركیا لە سەردەمی خەلافەتی عوسمانی بەسەر ئەو ناوچانە نەشاردەوە. هەرچەندە ژمارەیەک وڵاتی رۆژئاوایی و لێپرسراوی نوێ ئەمریكا، داوایان كردووە كە كوردانی رۆژئاوا لە هەر هەڕەشەیەك بپارێزرێن و بە هاوبەشێكی ستراتیژی خۆیان وەسفیان كردوون، بەڵام لەگەڵ ئەمانەشدا هێشتا ئەم قسانە دڵنیایی تەواو نین بۆ پاراستنی ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی هێزەكانی سوریای دیموكرات هەسەدە و رۆژئاوای كوردستان لە مەرامەكانی دەوڵەتی توركیا و بەكارهێنانی گروپە چەكدارییە تووندرەوەكانی نزیك لە خۆی بۆ داگیركردنی ئەو ناوچانە، بە تایبەتیش كە لێپرسراوە تازەكانی دیمەشق و لە سەرووی هەمووشیانەوە ئەحمەد شەرع، هیچ جۆرە هەڵوێستێكی یەكلا كەرەوەیان، سەبارەت بەو هێرش و بۆردومانانەی سەر رۆژئاوای ڕانەگەیاندووە، كە ئەمەش بە مانۆرێكی سیاسی ئەحمەد شەرع و هاوبیرەكانی دادەنرێت، بە مەبەستی فشارخستنە سەر هێزەكانی سوریای دیموكرات و چەسپاندنی مەرجەكانیان بەسەر ئەو هێزانەی كە لەبەرانبەر هێرشی فرۆكە و درونەكانی سوپای توركیا و گروپە تووندرەوەكان بەرگری لە خۆیان و ناوچەكانیان دەكەن. هەروەها گەر بێتوو چاوێک بە مێژووی ئێرانی سەردەمی شۆرش و دوای شۆرشدا بخشێنین و قسە و ڕەفتارەکانی خومەینی و ئەحمەد شەرع بەراورد بکەین، ئەوا جۆرە گومانێکمان لەلا دروست دەبێت کە ئەحمەد شەرعی ئێستا و ئەبو محەمەد جولانی سەردەمی جیهاد و کووشتن و سەربڕینی هاووڵاتیانی عیراقی و سوریا، هەمان بەرگی ئازادیخوازی و دیموکراسی و پاراستنی مافی کەمینە و حزب و گروپ و لایەنە سیاسییەکانی خومەینی پێش چەسپاندنی دەسەڵاتی لەبەر کردووە و رۆژانە دڵنیای دەداتە وڵاتانی دراوسێ و جیهان، کە لە سوریای تازەدا مافی دراوسێتی و پاراستنی ئاسایشی وڵاتان پارێزراوە و ڕەنگە لە دوای چەسپاندنی یەکجارەکی دەسەڵاتەکەی، ماسکەکەی فرێبدات و وەک ئێرانی دوای سەرکەوتنی شۆرشی ئیسلامی ، لە جیاتی کوشتارگەیەکی سەیدنایا، دەیان کوشتارگەی بەدناوی بەوجۆرە دروستبکات و ئەوانەی کە ناچنە ژێرباری ویست و ئایدۆلۆژیاکەی بیانهارێت و لەناویان بەرێت. بە تایبەتیش کە لە ئێستادا راسپۆتین ئاسا، گروپ و هاوبیرەکانی بە ئاشکرا و نهێنی خەریکی کۆکردنەوەی زانیاری و دەستنیشانکردنی ئەندامان و شانە و ڕێکخستنەکانی ژمارەیەک حزب و گروپی سەرەکی سەر مەیدانە سیاسییەکەی سوریان ! هەروەها ڕەنگە لە جیاتی بیرۆکەی هەناردەکردنی شۆرش وەک ئێرانی سەردەمی کۆماری ئیسلامی، بە ترێلە خۆکوژ و تیرۆریست و لەیاسادەرچوو، هەناردەی وڵاتان بکات!&nbsp;

شوان عەباس بەدری

 ئەحمەد شەرع خومەینییە راسپۆتین ئاساکەی سەدەی 21   

&nbsp;&nbsp;&nbsp; شوان عەباس بەدری جۆن ئێف كینیدی سەرۆكە خۆشەویستەكەی ناو خەڵك و كەسە بێزراوەكەی ناو كەسایەتییە سیاسی&nbsp;و كۆمپانیا زەبەڵاحەكانی ناو ئەمریكا بوو كە تا ئێستاش لە دوای 61 ساڵ بەسەر تیرۆركردنەكەی، هێشتا زۆربەی زانیارییەكانی ئەو رووداوە بە شاراوەیی ماوەتەوە و كووشتنەكەی جێی مشتوومرە.ناوی تەواوی جۆن كینیدی، جۆن فیتزجیراڵد جاك كینیدییە و ڕەچەڵەكی دەگەرێتەوە بۆ هەرێمی وۆكسفۆردی ئێرلەندا، لە ساڵی 1941 پەیوەندی بە ڕیزەكانی سوپای ئەمریكا كردووە و لە میانەی جەنگی جیهانی دووەمدا وەك سەربازی یەدەگ لە زەریای ئەتڵەسی خزمەتی كردووە و لە ساڵی 1960 و لە دوای كێبەركێیەكی تووند لەگەڵ ریچارد نیكسۆن، توانی لە هەڵبژاردنە سەرۆكایەتییەكەی ئەمریكا سەركەوتن بە دەست بهێنێت و لە ساڵی 1961 وەك سی و پێنجەمین سەرۆك كۆماری ئەو ووڵاتە لەسەر باڵی دیموكراتەكان دەست بەكار بیت.سەردەمی سەرۆكایەتی ئەم سەرۆكەی ئەمریكا بە پڕ قەیراناوی ترین سەردەمی سەرۆكایەتی ئەو ووڵاتە دەدانرێت و بەردەوام وڵاتەكەی لەگەڵ یەكێتیی سۆڤێتی جاران و ووڵاتانی هاوپەیمانی ئەو یەكێتییە لە كێشە و قەیراندا بووە و چەند جارێكیش لە لێواری هەڵگیرساندنی جەنگی ئەتۆمی نزیك بوونەتەوە، كە قەیرانی دورگەی كوتشینۆسی كوبا لە ساڵی 1961 ، كە بە دورگەی بەرازەكانیش ناسراوە و بۆ یەكەمجار ئەو ناوە لەلایەن عەلی خامەنەیی رابەری كۆماری ئیسلامی ئێرانەوە بەكارهات یەكێكە لە ناسراوترین قەیرانەكانی سەردەمی سەرۆكایەتی كینیدی و هەروەها قەیرانی مووشەكەكانی یەكێتیی سۆڤێت لە كەناراوەكانی كوبا لە ساڵی 1962 یەكێكی ترە لەو قەیرانانە و جیهان بۆ ماوەی دوو هەفتە لە لێواری هەڵگیرسانی جەنگیكی گشتگیری ئەتۆمی دەست و پەنجەی نەرم دەكرد.هەروەها جگە لە قەیران و كێشە دەرەكییەكانی ئیدارەی جۆن كینیدی، ئەم سەرۆكەی ئەمریكا لەبەر هەندێك سیاسەت و ڕاسپاردە و فەرمان، كێشەكانی لە گەڵ زۆربەی كەسایەتییە سیاسی و گەورە كۆمپانیاكانی نەوت و چەكسازی و سێكتەرەكانی تری ناو هەرەمی ئابووری ئەمریكا گەیشتبووە لووتكە و لە هەندێك كۆڕوكۆبوونەوەی نهێنی، وەك مەترسییەكی ڕاستەقینە بۆ سەر ئاسایشئ ئابووری و نەتەوەیی ئەمریكا وەسف كرابوو.تا دواجار لە 22ی تشرینی دووەمی 1963 و تەنها دوای دوو ساڵ لە سەرۆكایەتی كردنی وڵاتەكەی لە كاتی سەردانیكردنی بۆ شاری داڵاسی ئەمریكا تیرۆركرا و لە دوای ترۆركردنیشی سەربازێكی ئەمریكی بە ناوی لی هارفی ئۆزوالد كە هەڵگری بیری چەپ و ماركسی بوو لە لایەن ئێف بی ئای بە ڕەسمی بە تیرۆركردنی سەرۆكی ئەمریكا تۆمەتبار كرا و دەستگیرییان كرد، بەڵام دواتر&nbsp;لی هارفی لە كاتی گواستنەوەی لەلایەن پۆلیسی شاری داڵاسەوە، لە قاتی خوارەوەی بنكەی پۆلیسی شارەكە لە لایەن جاك ڕۆبی ئەندامی مافیای شاری داڵاس كوژرا و خودی جاك رۆبیش لە دوای دەستگیركردنی و سەپاندنی سزای سێدارەدان بەسەریدا، لە ساڵی 1967 و ماوەیەك بەر لە دووبارە دادگاییكردن و پیاچوونەوە بۆ دۆسییەكەی لە كەشێكی گوماناویدا كۆچی دوایی كرد.جۆن كینیدی هەشتەمین سەرۆك كۆماری ئەمریكایە كە لە كاتی ماوەی سەرۆكایەتییەكەی كۆچی دوایی كردبێت و هەروەها لە دوای هەریەكە لە ئابراهام لینكۆڵن و جیمس گارفیلدر و ویلیام ماكنیلی بە چوارەم سەرۆك كۆماری ئەو وڵاتە ئەژمار دەكرێت كە تیرۆركرابێت و تیرۆركردنەكەشی هێشتا لەناو بازنەیەكی داخراوی پڕ لە گومان و پیلانگێری دەخولێتەوە.

ئاپۆڕانیوز

جۆن ئێف كینیدی و مەتەڵی تیرۆركردنەكەی

شوان عەباس بەدری لە دوای یەک مانگ لە خۆپیشاندانەکانی وڵاتی بەنگلادیش و ڕاگەیاندنی بایکۆتی سەرتاسەری لەو وڵاتە دژ بە سەرکەوتنی شێخە حوسەینە لە هەڵبژاردنەکان و دانیشتنی لەسەر کورسی سەرۆکایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی ئەو وڵاتە، دواجار خۆپیشاندەران توانییان کۆتایی بە دەسەڵاتی 20 ساڵەی ئەو ژنە سەرۆک وەزیرانە بێنن و ناچاری بکەن بە هلیکۆپتەرێک کۆشکی سەرۆکایەتییەکەی بەرەو وڵاتی هیندستان جیبهیڵێت.چیرۆکی خۆپیشاندانەکانی وڵاتی بەنگلادیش کە دواجار بەرەو تووندوتیژی و بایکۆتی سەرتاسەری پەلی هاویشت، لەمانگی کانوونی دووەمی ئەمساڵەوە دەستی پێکرد، واتە لە دوای بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی لەو وڵاتە و خۆکاندید کردنی شێخە حوسەینە بۆ جاری چوارەم و بایکۆتکردنی هەڵبژاردنەکە لەلایەن حزبی بەنگلادیشی نیشتمانی کە گەورەترین حزبی ئۆپۆزسیۆنی وڵاتەکەیە، هەروەها گەراندنەوەی قبوڵکردنی تایبەت و پلەبەندی خوێندکاران بەمەبەستی وەرگرتنیان لە کارە حکومی و فەرمنگەکانی دەوڵەت پریشکێکی تری ئاگرەکەی خۆپیشاندانەکانی ئەو وڵاتە بوو.بەتایبەتیش کە لە بەنگلادیش 18 ملیۆن گەنجی بێکار و دەرچووی زانکۆ هەیە و لە سەرتای مانگی تەمووز گروپی خوێندکارانی دژ بە جیاکاری لە دژی بڕیارەکانی حکومەتەکەی شێخە حوسەینە داوای خۆپیشاندان و بایکۆتی سەرتاسەرییان لە وڵات کرد و دواجار بە هۆی بەکارهێنانی هێزی مەرگبار لەلایەن پۆلیس و خوێندکارانی پاڵپشتی حکومەت، لە ماوەی خۆپیشاندانەکاندا زیاتر لە 300 خۆپیشاندەر کوژران و ئەمەش توورەیی خەڵکی بەرامبەر بە شێخە حوسەینە زیاتر کرد.خۆپیشاندەران بە مەبەستی رووخاندنی دەسەڵاتی شێخە حوسەینە داوایان دەکرد هاووڵاتییان باج و پارەی ئاو و کارەبا و خزمەتگوزارییەکان نەدەن و هەموو ئاڵۆگۆریکی دراو لە دەرەوەی وڵاتەوە بۆ ناوەوەو وە بە پێچەوانەوە ڕابگرن.بۆ یەکەمین جار شێخە حوسەینە لە ساڵی 1996 توانی لە هەڵبژاردنەکانی وڵاتەکەی سەرکەوتن بەدەستبهێنێت و تا ساڵی 2001 حوکمی بەنگلادیش بکات، هەروەها دواتر لە ساڵی 2009 تا ڕووخاندنی دەسەڵاتەکەی لەلایەن خۆپیشاندەرانەوە لە ساڵی 2024 لەسەر کورسی حوکمی وڵاتەکە مایەوە و سەردەمی حوکمرانییەکەی بە ماوە درێژترین سەردەمی حوکمرانی سەرۆک وەزیرانێک لە جیهاندا دەناسرێت.بە پێی ڕاپۆرتە ناوخۆییەکانی وڵاتی بەنگلادیش لە سەردەمی&nbsp;شێخە حوسەینە ئازادی و دیموکراسی پاشەکشەیەکی زۆری کردبوو و بە ئاگر و ئاسن حوکمی وڵاتەکەی دەکرد، ئەم ژنە حوکمرانەی وڵاتی بەنگلادیش کە کچی موجیب ئەلرەحمان دامەزرێنەر و یەکەمین سەرۆکی ئەو وڵاتەیە، دواجارلە&nbsp;پێنجی ئابی 2024 کۆتایی بە دەسەڵاتەکەی هێنراو لەبەر تووندووتیژییەکانی لە ماوەی حوکمرانییەکەی، جۆزێف بۆریل بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەکێتیی ئەوروپا داوای ڵێکۆڵینەوەیەکی نێودەوڵەتی و بەدواداچوونی کرد بۆ سەردەمی حوکمرانی و قوربانیانی حوکمرانییەکەی.جێی ئاماژەیە وڵاتی بەنگلادیش لە ساڵی&nbsp;1972 سەربەخۆیی خۆی لە پاکستان وەرگرت و لە دوای وەگرتنی سەربەخۆییش وڵاتەکە چەندین ئاڵۆزی و گرژی جۆراوجۆری بە خۆیەوە بینی، بۆ نموونە لە ساڵی 1972 پارتی چەپی بەنگلادیشی بە مەبەستی دامەزراندنی سیستمێکی مارکسی لە دژی حکومەتەکەی شێخ موجیب ئەلرەحمان چەکییان هەڵگرت و دواتر بە تووندترین شێوە سەرکووتکران، هەروەها برسێتییەکەی ساڵی 1974 ی بەنگلادیش کە بووە هۆی گیان لەدەستدانی 70 هەزار هاووڵاتیی ئەو ووڵاتە یەکێکی ترە لە نەهامەتییەکانی بەنگلادیش، هەر لەو ساڵەشدا شێخ موجیب ئەلرەحمان بە بڕیارێک هەموو پارتە ئۆپۆزسیۆنەکانی وڵاتەکەی قەدەغە کرد، تا لە ساڵی 1975 ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی بە تانک دەستییانگرت بەسەر کۆشکی سەرۆکایەتی ووڵاتەکە و موجیب ئەلرەحمان و سەرجەم ئەندامانی خێزانەکەیان جگە لە دوو کچەکەی کە لەو سەردەمە بە سەردانێک لە ئەڵمانیای رۆژئاوا بوون کووشت.هەروەها هەڵگەڕانە سەربازییەکەی زیا ئەلرەحمان لاپەرەیەکی مێژوویی تر لە ناو دەفتەری ڕووداوە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکانی بەنگلادیش پێک دهێنێت، زیا لە ساڵی 1975 تا 1981 دەسەڵاتێکی دیکتاتۆری لەو ووڵاتە چەسپاند و دواتر لە ساڵی 1981 بە پیلانێک تیرۆر کرا.با بزانین لە دوای ئەم هەموو قەیران و ڕووداوانەی کە لە ڕابردوو و لە ئێستا بەرۆکی بەنگلادیشی گرتووە، لە داهاتوو چ بابەتگەلێکی تر لەناو دەفتەری مێژووی ئەو ووڵاتە دەنووسرێتەوە و پێشهاتە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان بەرەو کوێی دەبات؟

بەنگلادیش لەنێوان بەرداشی داهاتوو و سیستمی سیاسی وڵاتدا

خوێن لەناو عورفی سیاسیدا، خوێنی هەنییە بە نموونە نووسینی : شوان عەباس بەدری زۆر جار لەدوای کووشتنی کەسایەتییەکی سیاسی یا ناسراوی وڵاتێک لەلایەن وڵاتێکی ترەوە گوێمان لە تۆڵەکردنەوەی خوێنی دەبێت و گەرهاتوو وڵاتی تۆڵەسێن زلهێزێکی ناوچەیی یان جیهانی بێت، ئەوا وڵاتانی ناوچەکە و جیهان هەموو بەپەلە دەکەونە کۆکردنەوەی زانیاری هەواڵگری بۆ زانینی چۆنییەتی تۆڵەکردنەوەکە.گەر هاتوو دوو وڵاتە ناکۆکەکە یەکێکیان وڵاتێکی زلهێزی ناوچەیی و ئەوی تریش جیهانی بێت، ئەوا مەترسییەکان بۆ سەر وڵاتانی دراوسێی زیاتر دەبێت، هەروەک گرژی و ئاڵۆزی و هەڕەشەکانی ئێران و ئەمریکا لە دوای کووشتنی قاسم سولەیمانی فەرماندەی فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێران لەلایەک و لە لایەکی تریشەوە هەڕەشە دانەبڕاوەکانی ئێران لە ئێسرائیل لەدوای کووشتنی ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی ئێران و مووشەکبارانکردنی بەشێکی باڵیۆزخانەی ئەو وڵاتە لەلایەن ئیسرائیلەوە لە سوریا.دیارە لەدوای ئەو کووشتن و مووشەکبارانەش ئێران بە 300 درۆن و مووشەک هێرشی کردەسەر ئیسرائیل و پێش ئەوەش لە دوای کووشتنی قاسم سولەیمانی هەر ئەو وڵاتە بنکەی ئاسمانی عەین ئەلئەسەدی هێزەکانی ئەمریکای لە عیراق بۆردومان کرد.لە ڕاستیدا خۆی مووشەکبارانکردنەکەی ئیسرائیل و بنکەی عەین ئەلئەسەد لەلایەن ئێرانەوە هەرچەندە گەر بە ئاگادارکردنەوەیەکی پێشوەختەش بووبێت، هیچ لە گرنگی تۆڵەکەی ئێران کەمناکاتەوەو ناوی ئەو وڵاتە وەک تاکە وڵاتی کیشوەری ئاسیا کە هەردوو زلهێزە ناوچەیی و جیهانییەکە واتە ئیسرائیل و هێزەکانی ئەمریکای بۆردومانکردووە لەناو تۆماری مێژووی گرژی و ئالەنگارییەکانی ناوچەکە و جیهاندا تۆمارکرد.وەک دیارە لە ئێستا جەنگی غەززە و ئۆکرانیا و هەڕەشەکانی ڕوسیا و وڵاتانی ئەوروپی لەیەکتری و لوبنان و هەڕەشەکانی چین بۆ سەر دورگەی تایوان و جەنگی ناوخۆیی سودان( هەرچەندە جەنگی سودان وەک پێویست لەلایەن میدیای کوردییەوە گرنگی پێنادرێت) جیهانیان بەرەو پێشهاتێکی تاریک و نەزانراو پەلکێش کردووە و لە ئێستادا مەترسی بەکارهێنانی چەکی ئەتۆمی زۆر زیاتر و نزیکترە وەک لە ڕابردوودا، بەڵام سەڕەڕای هەموو ئەم مەترسیانە، جیهان بە هەواڵێکی ئاگراوی بەئاگاهاتەوە کە ئەویش کووشتنی ئیسماعیل هەنییە سکرتێری مەکتەبی سیاسی بزووتنەوەی حەماسی فەڵەستینی بوو لە تارانی پایەتەختی ئێران.خۆی لە خۆیدا ئەم پێشهاتە چەند ڕەهەندێکی جیاواز لەخۆ دەگرێت کە هەر ڕەهەندێکییان یەک لە یەک مەترسیدارترن و ڕەنگە دواجار ڕێخۆشکەر بن لە هەڵگیرسانی جەنگێکی ناوچەیی بێکۆتایی، بە تایبەتیش گەر بە وردی لە مێژووی سیاسی و سەربازی ئێران بڕوانین، تێدەگەین ئەم وڵاتە هەمیشە لە تۆڵەکردنەوە و چاوشکاندنی بەرامبەر دەستێکی باڵای هەبووە و زۆرجار لە پلانەکانی سەرکەوتوو بووە.گەر بێتوو خوێندنەوەیەک بۆ کووشتنەکەی هەنییە بکەین ئەوا تێدەگەین، ئیسرائیل بە کووشتنی هەنییە، زیاتر ڕق ئەستووری بزووتنەوەی حەماس و هاوپەیمانە ناوخۆیی و ناوچەییەکانی بۆ تۆڵە ئەستوورتر کرد، ئیسرائیل بە هێرشکردنە سەر تارانی پایەتەختی ئێران ڕاستەوخۆ جەنگی لە دژی ئەو وڵاتە ڕاگەیاند، بەڕاستەوخۆ ئەمریکاو هاوپەیمانەکانی هێنایە سەر خەتی ئاگر و ڕووبەڕووبوونەوە بەتایبەتیش لووید ئەستۆن وەزیری بەرگری ئەمریکا ڕایگەیاند، وڵاتەکەی بە هەموو توانایەوە بەرگری لە ئیسرائیل دەکات و دەیپارێزێت، دیارە ئەمریکاش واتە هاوپەیمانی باکووری ئەتڵەسی ناتۆ، بە واتایەکی تر لە ئێستادا هەموو جیهان لە سەر هێڵی ڕووبەڕووبوونەوە وەستاون و چاوەڕێی کاردانەوەی ئێران و هاوپەیمانەکان و ملیشیاکانی ئەو وەڵاتە دەکەن کە لەلایەن ئەو وڵاتەوە بەڕێوەدەبرێن.دیارە تۆڵەی خوێن لە عورفی سیاسی وڵاتاندا، تۆڵەکردنەوەیەکە کە تەنها خۆی لە چەمکی تۆڵە نابینێتەوە، بەڵکو لەناو عورف و فەرهەنگی سیاسیدا، تۆڵەکە دەچێته چوارچێوەی گەڕانەوەی هەیبەتی دەوڵەت و پێگە و ناوی وڵات لەناو وڵاتانی دراوسێ و جیهان و دڵگەرم کردنی دانیشتوانی وڵات بە توانا و بەهێزی حکومەت و سیستمی سیاسی وڵاتەکەیان و ناچارکردنی وڵاتی هێرشبەر بە خۆبەدوورگرتنی لە هەر هێرشێک لە داهاتوودا کە بەنیاز بێت بیکاتە سەر وڵاتەکەی تر.هەرچەنده هێشتا زووە بۆ باسی تۆڵە و چۆنییەتی تۆڵەسەندنەوەی خوێنی ئیسماعیل هەنییه، بەڵام وتەیەکی عەلی خامنەئی ڕابەری شۆڕشی ئیسلامی ئێران لە دوای تیرۆرکردنەکەی هەنییە کە ڕایگەیاند، خوێنی بەفیرۆ ناچێت، ئەوەمان پێدەڵێت کە ئێران هەروا بە ئاسانی لە هێرشەکەی ئیسرائیل خۆش نابێت و بۆ گەڕانەوەی هەیبەت و شکۆی لەناو وڵاتانی دراوسێ و جیهان، چەند ڕێگەیەکی جیاواز دەگرێتە بەر کە ئاسانترین ڕێگەی بریتییە لە بەکارهێنانی هەموو هێز و توانایەکی ملیشیاکانی هاوپەیمانی هەر لوبنان و سوریاوە بیگرە تا دەگاتە عیراق و یەمەن و ژمارەیەک وڵاتی تری ناوچەیی و جیهان.نابێ ئەوەشمان بیربچێت کە ڕەنگە ئیسرائیل ئەم چالاکییەی وەک کارتێکی فشار و بەمەستی چاوترسێنکردنی فەرماندە سەربازییەکانی بزووتنەوەی حەماس بەکار هێنابێت تا بەوجۆرە لە دانووستانەکانی ئازادکردنی بارمتە ئیسرائیلییەکان نەرمییەک بنوێنن، بە تایبەتیش لە دوای یانزە مانگ لە بۆردومانی بەردەوامی کەرتی غەززە و ناوچەکانی تری ژێر دەسەڵاتی بزووتنەوەی حەماس و کووشتن و بریندارکردنی هەزاران هاووڵاتیی فەڵەستینی، ئیسرائیل نەیتوانیوە بەرەوپێشچوون و سەرکەوتنێکی ئەوتۆ بەدەست بهێنێت، بەڵام ڕەنگە ئەمجارە ئیسرائیل کەوتبێتە تەڵەیەکەوە کە خۆی بە دەستی خۆی دایناوەو سەرلەبەری خوێندنەوەکانی بۆ ڕووداو و پێشهاتەکانی دوای کووشتنی ئیسماعیل هەنییە و تۆڵەکردنەوەی خوێنەکەی هەڵە دەرچێت و زیانەکانی بۆ ئەو وڵاتە لە سوودەکانی زیاتر بێت، بەتایبەتیش کە بزووتنەوەی حەماس بزووتنەوەکی هەرەمی نییە کە بە کەوتنی پایەیەکی گشت پایەکانی تریش بەدوایدا بروخێن، هەروەها وەک باسمان کرد ئێرانیش وڵاتێکی ئەوەندە هەڵەشە و سەرەرۆ نییە کە خۆی بخاتە ناو ئاگرێکەوە دەرچوون لێی زەحمەت بێت، مێژوو پێمان ئەڵێ لەناو عورفی سیاسی ئێراندا تۆڵەی خوێن تۆڵەیەکی لەسەرخۆ و دارێژراوە و لە هەندێک حاڵەتی دەگمەندا نەبێت، هەرگیز ئەو وڵاتە خۆی نەکردووە بەخاوەنی تۆڵەکەو بەڵکوو لە ڕێی بەکرێگیرا و چەکدار و لایەنە هاوپەیمانەکانی لە وڵاتێکی تر و لەکاتی خۆیدا گورزی خۆی وەشاندووە، بیریشمان نەچێت سیاسییەکانی ئێران لە پشوودرێژیدا ناوبانگێکی جیهانیان هەیە و لە سیاسەتی دیپلۆماسییەتی فستقیش دەستێکی باڵا !

بابەتەکانی شوان عەباس بەدری

ئەحمەد شەرع خومەینییە راسپۆتین ئاساکەی سەدەی 21

جۆن ئێف كینیدی و مەتەڵی تیرۆركردنەكەی

بەنگلادیش لەنێوان بەرداشی داهاتوو و سیستمی سیاسی وڵاتدا

خوێن لەناو عورفی سیاسیدا ، کووشتنی هەنییە بە نموونە