ئۆپزسیۆنێکی یەکگرتو و خاوەن کارنامەیەکی هاوبەش کە شایستەی پشتگیری هاوڵاتی بێت لەم هەرێمەی باشور ئێستا سەرابێکی بیابانە. دوای راپەرین زۆربەی هێزە ئیسلامیەکان و بە پشتیوانی دەرەکی بەرەی دژایەتی هەرێمیان بە رێگەی تێرۆر گرتە بەر، نمونەکان کەم نین لە واقیعدا ئەمانە هێزی ئۆپزسیۆن نەبون، بەڵکو توندرەو و تێرۆریست بون و لە چەند روانگا و مەرامی تایبەتەوە ببونە دەسکەلای دوژمنانی دەرەکی. بەتەنیشت ئەمانەوە چەن گروپێکی عەلمانی بچوکی چەپرەو بە لێدوان و نوسین داخەکانی دەرونیان بەرامبەر دەسەڵات و فیگەرە ناسراوەکان نمایش دەکرد. بەشێک لە یەکیەتیەکان هەر لە سەرەتای یەکەم هەڵبژاردن بۆ پەرڵەمانی کوردستان و پێکهێنانی یەکەم حکومەتی هەرێم بەرەی رکابەری ژێر بە ژێریان گرتەبەر، ئەم کارەیان لە ناکۆکی و شەرەکانی مێژوی نێوان حزبەکەیان و پارتیەوە سەرچاوەی کردبو و هیچ ژێرخانێکی فکری و سیاسی ئەقڵانی مەودا دوری نەبو، ساڵانێک دواتر بەشێک لێیان بێشەرمانە بونە پاشکۆی بەرژەوەندخوازی خۆپەرستی پارتی.کۆمینستە دێرین و میانرەوەکەی کوردستان چەمکی نە شیش بسوتێ و نە کەبابی لە گوزەرانی لەگەڵ دەسەڵاتدا بژاردەکرد. روخاندنی رژێمی سەدام کەش و هەوایەکی بێسەروبەری سیاسی رەخساند کە دەرفەتی بۆ سەرابی دیموکراسیەکی بەرەڵڵا و ئاژاوە و سێکتاریزم خۆشەکرد.سەرکردەکانی کورد بەمەبەست، خۆپەرستی یاخود لە ناچاریەوە دوای ئەم هەڵڵایە کەوتن، رەنگدانەوە نەرێنەکانی بۆ کورد، نەک بۆ دەسەڵات، لە خاڵەکانی سەر وشەکانی دەستوری هەمیشەیی عێراقدا هێدی هێدی بەرچاودەکەون.&nbsp;&nbsp;هەرچەندە کاک نەوشیروان لەو سەردەمەدا سەرکردەیەکی " سازان خواست" بو، بەڵام لە ئاکامدا گەیشتە ئەو باوەرەی زەمینە و دۆخەکە گونجاوە بۆ دروستکردنی هێزێکی کوردی عەلمانی ئۆپزسیۆنی پەرڵەمانی کە ئەرکە سەرەکیەکانی لە دو خاڵی سەرەکیدا دیاری کرد: چاکسازی و سیستەمێکی پەرڵەمانی حوكمرانی.&nbsp; بۆ ئەو مەبەستە داوای لە چەند دۆستێکی کرد بە نوسین و قسە بانگەشە بۆ ئەو دو چەمکە بکەن، پێش دروستبونی گۆڕان زنجیرەیەک وتارم لەسەر چەمکی گۆرانکای نوسی و لە سایتی خەندان بڵاوکرانەوە.پرسی گۆران ئاڵۆز و کێشەدار دەرچو، چونکە لەلایەک ئەقڵیەتی سیاسی دەسەڵاتی کورد خۆپەرست و داخراو بو و لەلاکەی تریشەوە هزری گۆرانکاری کرچ و کاڵ و هەرزەکارئاسا پراکتیزە دەکرا. روداوکانی ١٧ شوبات و دەرکردنی گۆڕان لە حکومەتی هەرێم و نیەتە توندرەوە خوێن رێژەکانی دەسەلات بەرامبەر گۆران گەواهی ئەو راستیانەن.&nbsp;لە وتارێکمدا کە لە ٣ ی ئەپریڵی ٢٠١٩ بلاوکراوەتەوە باسم لە بۆچون و هەڵسەنگاندنی کاک نەوشیروان لە پرۆسەی ئۆپزسیۆنی بزوتنەوەکە کردوە. لە دانیشتنێکی دو&nbsp;قۆڵیدا لە ساڵی ٢٠١٣ کۆمەڵیک بابەتی وروژاند، لە درێژەی قسەکانیدا باسی ئەوەشی کرد کاتێک بگاتە سەنگی مەحەک پارتی و یەکێتی ملکەچی پرۆسەی پەرلەمانی نابن، ئاماژەشی دا بەوەی بەشداریکردنی گۆڕان لە کابینەی ئایندەدا ئەگەرێکی کراوەیە. وێرای ئەوەی کاک نەوشیروان چەندین نوسینی دەرباری حکومەت و حوکمرانی و حزب بڵاوکردبوەوە، بەڵام هەڵسەنگاندن و بۆچونی بۆ ئەزمونی گۆڕان و حوکمرانی لەم خاڵانەدا کۆمکردبونەوە: یەکەم: گۆڕان پێویستی بە حوکمرانیە تا بۆ خەڵکی بسەلمێنێت کار بۆ ئامانجەکان و پەیامە بنەرەتیەکانی دەکات، لە پشت لێدوان و دروشمەکاندا خۆی کەنارگیر ناکات،دوەم: لە گەڵ کاک مسعود باسی خواست و بەرنامەکانی گۆڕانی کردوە، تایبەت لە چەند بوارێکی گرنگدا، وەک: رێکخستنەوەی هێزەکانی پێشمەرگە و بە نیشتمانی کردنیان بە رێگەی تەجنیدی ئیجباری و مەشق و راهێنان و پڕ چەککردنیان بە سیستەمێکی سەربازی دیاریکراو،سێیەم: دارشتنی دامەزراوە و سیستەمێکی نیشتمانی بۆ مامەڵەکردن بە سەرچاوەکانی وزە لە کوردستان،چوارەم: پەرلەمانی کوردستان مەرجەعی سەرەکی بێت بۆ پەیوەندیەکانی هەرێم لە گەڵ بەغدا و حزبەکان بە رێگەی فراکسیۆنەکانیان لە پەرلەمانی کوردستان و لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رۆڵی خۆیان ببینن، پێنجەم: پێویستە کوردستان پاش نزیکەی سەدەیەک لە ئەزمونی جۆرا و جۆر لە گەڵ سنورەکانی لە گەڵ بەشەکانی تری عێراقدا پشتێنێکی ئەمنی بۆ خۆی دروست بکات، ئەمەش بە رێگای پرۆژەیەکی گەورەی نیشتەجێکردنی کورد لەو ناوچانە و ئاوادانکردنەوەیان. "دواتر دەرکەوت پارتی رێگرنەبو بەڵکو یەکێتی رێگری دەکرد".شەشەم: پێرەوکردنی شەفافیەت و دادپەروەری و سەروەری یاسا لە حوکمرانیدا.کاک نەوشیروان بە وردی لە کرۆکی پرسی حوکمرانی هەرێم تێگەیشتبو، هێزی چەکدار و پارە و وەلا و بنەماڵەیی و مێژو و حزب و کەسایەتیە ناودارەکان کۆڵەکە بنەرەتیەکانی حوکمرانین، پەرلەمان و دامەزراوەکانی تر ئارایشتەکردنێکی سەردەمانەیە بۆ ئەو پرۆسەیە، بۆیە بە لایەوە گرنگ بو بە وردی باسی یەکێک لەو خاڵانە بکات کە لە گەڵ کاک مسعود وروژاندبوی: ئەویش رێكخستنەوە و یەکگرتنی هێزەکانی پێشمەرگە بو. لەو روەوە گوتی: ئێمە وەک گۆڕان چەند پرۆژەیەکمان بۆ ئەو مەبەستانە ئامادە کردبو و دابومان بە پارتی، تایبەت دەرباری تەجنیدی ئیجباری و بە نیشتیمانیکردنی هێزەکانی پێشمەرگە. پێشتر ئەو وەزارەتە لە پشکی یەکێتی بو، گۆڕان و وەزیرەکەی لەو پۆستەدا تازە بون، زۆربەی کارمەند و بەرپرسە باڵاکانی وەزارەتەکە یەکێتی بون رێگری سەختیان لەو کارانە دەکرد. " دواتر بە زەبری ئەمریکا دەسەڵات ملکەچی جێبەجێکردنی بەشێکی ئەو پلانەن".&nbsp;ئەو سەردەمە گرێ کوێرەی بنەرەتی جۆری سیستەمی حوکمرانی بو، گۆڕان پێداگری سەختی لە هەڵبژاردنی سەرۆکی هەرێم لە لایەن پەرلەمانەوە و کەمکردنەوەی دەسەڵاتەکانی دەکرد. کاک نەوشیروان لەو بارەوە نوسیویەتی:&nbsp;&nbsp;هه‌رکه‌س چاودێری ره‌وتی سیاسی روداوه‌کانی ئه‌م چه‌ند ساڵه‌ی دوایی کرد بێ و، وتار و قسه‌کانی ئێمه‌ی له‌ ده‌زگاکانی راگه‌یاندن دا خوێندبێته‌وه‌ یا بیستبێ، ئه‌زانێ ناکۆکیه‌کانی ئێمه‌ له‌ گه‌ڵ حیزب و ده‌سه‌ڵاتی سیاسی به‌ هیچ جۆرێ له‌ سه‌ر شتی شه‌خسی نیه‌ به‌ڵکو له‌ سه‌ر جۆری به‌ڕێوه‌بردنی وڵاته‌که‌یه". بەشێک لە هاورێ دێرین و دۆستەکانی کاک نەوشیروان و تەنانەت حاقد و تۆڵەخوازەکان تیری کەوانەکانیان وەک گلەیی و رەخنە و تەنانەت بۆ شکاندنی کەسایەتی کاک نەوشیروان بەشداریکردنی لە حکومەتی هەریم وەک قەمیسی عوسمان بەکاریان هێناوە و بەکاری دەهێنن. " ئێستا زۆربەیان بونەتە سەپانی هەمان دەسەڵات.&nbsp; پاش شکستهێنان بە پرۆسەی ریفراندۆم، کارەساتەکانی ١٦ ئۆکتۆبەر، گەرانەوە بۆ بەغدا، شکستی چەمکی سەربەخۆیی ئابوری، باڵادەستی زلهێزەکانی دنیا و ناوچەکە لە کاروباری باشور، مانەوەی مەترسیەکانی تیرۆریزم لە دەوروبەرمان، لاسەنگی هێز نێوان کورد و دەسەڵاتەکانی تر بە زەرەری کورد و لە هەموشیان گرنگتر کاڵبونی بەرچاوی متمانەی خەڵکی کوردستان بە پەرلەمان و حکومەت و فەرمانرەوایی. پرسیارەکە ئەوەیە پێویستمان بە چ جۆرە ئۆپزسیۆنێکە؟ هەرچەندە تموحی سیستەمی دیموکراسی زۆر جوان و رەوایە، بەڵام ئەزمونەکان سەلماندویانە بۆ ئەوەی نەبێت بە تموحێکی نەزۆک پێویستە لە کۆپیکردن و لاساییکردنەوە خۆمان دور رابگرین و بیر لە جۆرێک ئۆپزسیۆن و سیستەمی حوکمرانی بکرێتەوە کە بتوانێت هاوسەنگی نێوان پێکهاتە ناکۆک و رکابەر و ناحەزەکان بە یەکتر رابگرێت و کۆیان بکاتەوە تا سیستەمەکە هی هەموان بێت و خۆیان بە خاوەنی بزانن. خۆم لەو باوەرەدام دو حزبی دەسەڵاتدار لە هەرێم تەنها خۆیان بە خاوەنی سەرەکی دەسەڵات دەزانن و هێزەکانی تریش بە هەڵلوشەری چێشتی مجەوریان دەزانن. ئەزمونەکانی دیموکراسی لە تورکیا، چەند وڵاتێکی کەنداو، میسر، جەزائیر، لوبنان و تەنانەت ئەزمونی ئێرانیش سەلماندویانە کە ئەمجۆرە ئەقڵیەتە بەرەو هەڵدێر دەرۆن و میللەتەکان باجەکەی دەدەن.&nbsp; پێمان ناڵێن کام لەو تاقم و گروپانەی هەرێم کە ئێستا نازناوی ئۆپزسیۆنیان بەخۆیانەوە لکاندوە چ جۆرە زەمینە و قوڵاییەکی فکری وستراتیجیان هەیە بۆ دەربازبون لەم دۆخە ئاڵۆز و زەرەربەخشەی حوکمرانی لە هەرێم. زۆربەیان وەڵامی مەنتیقی و باوەرپێکراویان نیە بۆیە پەنا بۆ بەغدا دەبەن و لە سایەیدا درێژە بە هەوڵە نەزۆکەکانیان دەدەن و ئامادەشن کیانی هەرێمی کوردستان بکەنە قوربانی بۆ مەرامە تایبەتەکانیان. مانەوەی دۆخەکە بەمجۆرە زو یاخود درەنگ خەڵك ناچار دەکات بیر لە شێوازی تر بکاتەوە.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

بابەتەکانی چیا عەباس

ئێستا .... ئۆپزسیۆنێکی پوچەڵ