بێكەس قادر کۆتاییهێنان بە شەڕی غەزە و هێنانەدی ئاشتییەکی هەمیشەیی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، هەنگاوێکی مێژوویی گرینگە، لە جیاتی درێژەدان بە شەڕ و نەهامەتییەکان، سەقامگیرکردنی ئاشتی ئاراستەیەکی دروستە بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان. لە ڕێککەوتنی هاوبەشیاندا لە لوتکەی شەرەم شێخ، سەرۆکەکانی ئەمریکا، میسر، قەتەر و تورکیا ڕادەگەیەنن، کە (پێکەوە ئەم ڕێککەوتنە بە شێوەیەک جێبەجێ دەکەین کە ئاشتی و ئاسایش و سەقامگیری و دەرفەت بۆ هەموو گەلانی ناوچەکە بە فەلەستینی و ئیسرائیلیشەوە مسۆگەر بکات).کێشەی ئیسرائیل و فەلەستین، قوڵایی هەرێمی و نێودەوڵەتی هەیە، بەتەنیا پەیوەست نەبووە بە عەرەب و جوو، دەڤەرەکە بووە بە مەیدانی ناکۆکی و ململانێی ئەوانیتر، بۆیە چارەسەرکردنی بووە بە پرسێکی نێودەوڵەتی. بەدەر لەوەی کە گەلی فەلەستین پشتیوانی وڵاتانی عەرەبی و بەشێکی زۆر لە وڵاتانی ئیسلامی هەیە، بەڵام پێشتر و لە سەردەمی ئێستا، ئیسرائیل لایەنێکی هەر کێشەیەک بێت لە ناوچەكە، ئەوا ئەو کێشەیە ڕەهەندی نێودەوڵەتی هەیە، بۆیە کێشەکە لەژێر کارتێکردنی ئەوانیدیکە بووە و ئێستا کارتێکردنی ئەوانیدیکە بە هەردوو لایەنی ئەرێنی و نەرێنی لە پێشتر زۆرترە، ئەمەش ڕاستەوخۆ ڕەنگدانەوەی لەسەر قوڵبوونەوەی کێشەکە و ئاراستەی چارەسەرکردنی هەیە. ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ ڕابردوو دەبینین گەلی فەلەستین، سەرەڕای ڕێکەوتن و بڕیارەکانی ئەنجومەنی ئاسایش و نەتەوە یەکگرتووەکان، لە ئاستی ناوەخۆ قوربانی هەڵگرتنی دروشمی گەورە گەورە و کورتبینی سەرکردایەتی سیاسی و حزبەکانییەتی. دەنا ئەوەی دوێنێ پێیان دەدرا و بەدەستیان دەهێنا، ئەمڕۆ بەدەستی ناهێنن و کێشەکەیان لە چوارچێوەیەکی چەقبەستوو هێشتەوە و کات و دەرفەتی زۆریان لەدەستدا، جار لەدوای جار شەڕ، پتر کێشەکەی ئاڵۆزاندووە، لێکەوتەکانی شەڕ و نەهامەتییەکان زۆرتر بووە بە بابەت و ئەدرێسی کێشەکە.کاتێک باس لە ئاشتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەکرێ، ئەگەر ئەم پڕۆسەیە دەرفەتێکە بۆ هەموو گەلانی ناوچەکە، ئەگەر چارەسەریی ئاشتیانە بە شێوەیەکی فرەوان ڕووی لە هەموو کێشەکان نەبێت و لە نێویاندا، چارەسەرکردنی دۆزی ڕەوای گەلی کورد لە هەر یەک لە چوار دەوڵەتی ناوچەکە و پرسی کورد و گەلانی ناوچەکە، وەکوو پێشتر فەرامۆش بکرێت، سیاسەتی فەرامۆشکردن لە ئاستی نێودەوڵەتان و سیاسەتی ئینکارکردن لە ئاستی ناوچەکەدا لە بەرانبەر کورد درێژەی هەیێت، بەپێچەوانەی بەها و پرینسیپەکان، دان بە مافی چارەنووس و ناسنامەی نەتەوەیی کورد نەنرێت، بەدیهێنانی ئاشتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست مەحاڵە.لە چوار لایەنی واژۆکار لە ڕێککەوتنی ئاشتی شەرەم شێخ، لایەنێکی واژۆکار سەرۆکی کۆماری تورکیایە، کە لەنێو ئەو وڵاتەدا، گەلی کورد و گەلانی ئازادیخواز لە مافە سەرەتاییەکانی خۆیان، لە مافی زمانی دایک بێبەشکراون، شووناس و ناسنامەیان ئینکار دەکرێت، بە هەزاران تێکۆشەری ئازادیخواز لە زیندان ژیان بەسەر دەبەن، لەنێو ئەواندا بەڕێز عەبدولڵا ئۆجەلان کە خاوەنی دەستپێشخەری ئاشتییە. دۆزی کورد لە تورکیا، لە سووریا، لە ئێران، بە گشتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست پێویستیی بە چارەسەرێکی ئاشتیانەی نێودەوڵەتی هەیە، فەرامۆشکردنی دۆزی گەلی کورد لە پڕۆسەی ئاشتی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەرگیز دادپەروەرانە نییە.ئاشتی و تەناهی و سەقامگیریی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، چەندە بەندە بە پشتیوانی کۆمەڵی نێودەوڵەتی، ئەوەندە و پتر بەندە بە لایەنەکانی ململانێ و دوورخستنەوەی لە جەمسەربەندی و ناکۆکی و ململانێی ئەوانیدیکە و بە بڕیار و باوەڕبوون بە ئاشتی و بە دیالۆگ چارەسەرکردنی کێشەکان و کارکردن لەسەر پتەوکردنی بنەماکانی پێکەوەژیانی گەلانی ناوچەکە و یەکسانی لە مافدا.

کۆتاییهێنان بە شەڕی غەزە و هێنانەدی ئاشتییەکی هەمیشەیی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، هەنگاوێکی مێژوویی گرینگە، لە جیاتی درێژەدان بە شەڕ و نەهامەتییەکان،

یەکسانی و ئاشتییەکی هەمیشەیی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست!

لایەنێکی گرینگ لە پڕۆسەی سیاسی عێراق ئەوەیە،کە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران دواناخرێ و لە کاتی خۆیدا دەکرێت. هەڵبژاردن ڕەگەزێکی بنچینەیی هەر سیستەمێکی دیموکراسییە، دواجار ئامانج گەڕانەوەیە بۆ ڕای خەڵک، تا لە ڕێی سندوقەکانی دەنگدان، بە شێوەی ئاشتیانە دەسەڵات دەستاودەست بکرێت، ئەمە کڕۆکی هەڵبژاردنە، بەڵام پڕۆسەکە لە عێراق و لە هەرێمی کوردستان بەو ئاراستەیە هەنگاو هەڵدەگرێ، یان پڕۆسەکە لە ڕێچکە دیموکراسییەکەی دوور دەخرێتەوە و بەلاڕێدا دەبرێت، دەنگدەر ئومێد لەسەر ئەم پڕۆسەیە هەڵناچنێ و متمانەی بە هەڵبژاردن و سندوقەکانی دەنگدان لاواز دەبێت.لە عێراق و لە هەرێمی کوردستان پێگەی دەسەڵات، داهاتی گشتی و هێزی چەکدار لە پرۆسەی هەلبژاردندا بە خەراپ کەڵکی لێ وەردەگیرێ، هێشتا کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان، لە بەڕێوەبردنی پڕۆسەی هەڵبژاردندا سەربەخۆ نییە، هێشتا گزیکردن لە هەڵبژاردن دەکرێ و هەڵبژاردن پاک و بێگەرد و دادپەروەرانە نییە، لە هەڵبژاردن دەرفەتی یەکسان بۆ هەمووان دەستەبەر نییە.سەرەڕای ئەوەی کە یاسای هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، بەتایبەتی سیستمی سانت لیگۆی هەموارکراو1.7ی عێراقی، کە لە گۆڕینی دەنگی دەنگدەران بۆ کورسی، ڕێک بە قازانجی حزبە باڵادەستەکان داڕێژراوە.سەرەڕای ئەوەی کە بەرنامەی هەڵبژاردنی هاوپەیمانی و حزبەکان شتێکە و کردار شتێکی دیکە بووە و شتێکی دیکەیە. لەو نێوەدا دەبێ دەنگدەر بە تایبەتی لە هەرێمی کوردستان بۆچی دەنگ بدات؟ - لە کاتێکدا کە بانگەشەی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەستی پێکردووە؛- هاوکات سەرۆکی دوو حزبی ئۆپۆزسیۆنی بەشدار لە هەڵبژاردن لە زیندانە. - هێشتا موچەی مانگەکانی ئاب و ئەیلوولی موچەخۆران نەدراوە، هێشتا چارەنووسی باقی موچەی مانگەکانی تر نادیارە و موچە هەواڵی بە پەلەیە. - بەپێی ڕاگەیەندراوی دامەزراوەی پەی، 1061ڕۆژە هەرێمی کوردستان بێ پەرلەمانە، 348 ڕۆژە هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان کراوە، کەچی هێشتا دەستەی سەرۆکایەتی پەرلەمان هەڵنەبژێردراوە و پەرلەمان پەکخراوە. - حزبە کوردستانییەکانی بەشدار لە هەڵبژاردن، دیدگایەكی سیاسی ڕوون و هاوبەشیان بۆ قۆناخی دوای هەڵبژاردن نییە. - لە دوو خولی ڕابردوودا، کوتلە کوردستانییەکان لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، لە باتی کارکردن بۆ جێبەجێکردنی بەرنامەی هەڵبژاردنی خۆیان، کە لە هەڵمەتی هەڵبژاردندا بەڵێنیان بە دەنگدەرانیان دابوو، کەچی پتر شەڕیان لەسەر پۆست و ئیمتیازی حزبی بووە.- نەبوونی ڕێکەوتن و دیدگایەكی هاوبەش لە نێوان لایەنەکانی ئۆپۆزسیۆن لە کوردستان.سەرەڕای ئەوانە و بێباکی دەسەڵات لە هەرێمی کوردستان لە ئاست فراوانبوونی مەودای بێکاری و نەبوونی دیدگایەكی نوێ بۆ حکومڕانی و بەرتەسک کردنەوەی مەودای ئازادی سیاسی و ڕۆژنامەگەری و تاد...، دەبێ خەڵک بۆچی بچێتە سەر سندوقەکانی دەنگدان و بۆچی دەنگ بدات؟لەو هەڵبژاردنەدا، درێژە بە سیاسەتەکانی پێشوو دەدرێ، لە هەڵمەتی هەڵبژاردندا کار لەسەر گەوجاندن و دروشمی بێ کردار دەکرێ، یان دەست بۆ سیاسەتێکی عەقڵانی و ئاراستەیەکی دروست دەبردرێت، کە خەڵک و دەنگدەران لەگەڵ سندوقەکانی دەنگدان ئاشت بکاتەوە. با بزانین لەم هەڵبژاردنەدا چی ڕوودەدات و خەڵک بۆچی دەنگ دەدات!

بێکەس قادر

خەڵک بۆچی دەنگ بدات؟

لە 4ی ئایاردا، کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان ماوەی تۆماری هاوپەیمانی و حزبەکانی بۆ بەشداریکردن لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، تا 14ی ئایاری 2025 درێژکردەوە. ئەوە دەرفەتێکی دیکەیە لەبەردەم لایەنەکان بۆ پێکهێنانی هاوپەیمانی لە هەڵبژاردن دا. ئەم هەڵبژاردنە لە ڕەوشێکی هەستیار بەڕێوەدەچێ، لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست گۆڕانکاری و پێشهاتی سیاسی نوێ بەڕێوەیە، عێراق لە گاریگەری ئەم گۆڕانکارییە سیاسییانە بێبەش نابێ، دەرگە و پەنجەرەی بە ڕووی ڕووداوەکان کراوەیە، بۆیە هەڵوەستە و هەڵسەنگاندنی ئەگەرەکانی ڕەوشەکە بۆ هەموو لایەنەکانی بەشدار لە پڕۆسەکە، گرینگی خۆی هەیە. ڕەنگڕێژکردنی سیاسەت بۆ چوار ساڵی داهاتوو لە عێراق پێویستی بە تێگەیشتن لە ڕەهەندەکانی ڕەوشەکە و گۆڕانکارییەکان هەیە، ڕەنگە ڕەوتی ڕووداوەکان بە ئاقارێکدا لەنگەر بگرێ، پێشبینیکراو نەبێ، چونکە دەوروبەری عێراق لەبەردەم ئەگەری جودا جودا و گۆڕانکاریی خێرایە. هەرێمی کوردستان لە نێو ئەو ڕەوشە و بە کێشە کەلەکەبووەکانی نێوەخۆی و کێشە هەڵپەسێردراوەکانی لەگەڵ حکومەتی عێراق، لە پرۆسەی هەڵبژادن نزیک دەبێتەوە. لە چەند ساڵی ڕابردوودا، لە سۆنگەی لێکترازان و نەبوونی کارنامە و بەرنامەیەکی هاوبەشی سیاسی، لایەنە کوردستانییەکان بوون بە بەشێک لە ئاڵۆزییەکانی نێو پڕۆسەی سیاسی عێراق. ئەمەش کارتێکردنی لەسەر ڕۆڵی کورد لە پرۆسەی سیاسی هەبوو،&nbsp;کورد قوڕسایی و پێگەی سیاسی پێشووی لەدەست دا. ئێستا کە باس لە پێکهێنانی هاوپەیمانی لە نێوان لایەنە سیاسییە کوردستانییەکان بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەکرێ، چ لە ئاستی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم، چ بۆ هەموو پارێزگاکان، زۆرتر قسە لەسەر ڕێژەی کورسی کورد لە ئەنجومەنی نوێنەران و سیستەمی هەڵبژاردن دەکرێت، لە ڕاستیدا زیادبوونی چەند کورسییەک بۆ کورد، یان کەمبوونی چەند کورسییەکی کورد لە ئەنجومەنی نوێنەران، هیچ لە هاوکێشەکە و پێگە و سەنگی سیاسیی کورد لە پرۆسەی سیاسی و بڕیار و پەسەندکردنی یاساکان ناگۆڕێ، پێکهێنانی هاوپەیمانی بۆ ئەم مەبەستە گرینگ نییە، پێکهێنانی هاوپەیمانی لە نێوان حزبە سیاسییەکانی کوردستان بۆ بەهێزکردنەوەی پێگەی کورد لە بەغدا و بەرجەستەکردنی گوتاری سیاسی کوردستانی گرینگ و پێویستە، لەو قۆناخەدا، بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئاڵنگاریەکان، بۆ بەرجەستەکردنی مافە دەستورییەكان، بۆ بەرەنگاربوونەوەی تەعریبی نوێ لە ناوچەكە کوردستانییەکان، بۆ پرسی بودجە، بۆ پێکهێنانی ئەنجومەنی فیدراڵی بەپێی دەستووری عێراق، پێکهێنانی هاوپەیمانی لە نێوان لایەنە سیاسییە کوردستانییەکان پێویستە، نەک دابەشبوون بەسەر ئەجێندای ئەوانیتر. ئەگەر پشت لە ناکۆکی لاوەکی و پەرژەوەندیی کاتی بکرێ، ئاوڕێک لە بەرژەوەندیی گشتی و باشکردنی ژیان و گوزەرانی خەڵک بدرێتەوە، هەنگاوێکی دروست بە ئاراستەی چارەسەرکردنی کێشەکان بنرێ، لەسەر بنەمای&nbsp;کارنامە و بەرنامەیەکی سیاسی هاوبەش بۆ داهاتوویەکی باشتر، پێکهێنانی هاوپەیمانی لە نێوان حزبە سیاسییەکانی کوردستان بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق پێویستە.

بابەتەکانی بێکەس قادر

یەکسانی و ئاشتییەکی هەمیشەیی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست!

خەڵک بۆچی دەنگ بدات؟

بوونی بەرنامەیەکی سیاسی هاوبەش، یان دابەشبوون بەسەر ئەجێندای ئەوانیتر