Apora Logo

پەیوەندییەکانی ڕووسیا و ئەوروپا: لەبەردەم داهاتوویەکی نادیار و پێکدادانێکی جیۆپۆلەتیکی کراوە

پەیوەندییەکانی ڕووسیا و ئەوروپا: لەبەردەم داهاتوویەکی نادیار و پێکدادانێکی جیۆپۆلەتیکی کراوە

ورەگێڕانی لە عەرەبیەوە ئاپۆرانیوز

23/11/2025



ئەلێکساندەر یاکۆڤێنکۆ، باڵیۆزی گشتیی وەزارەتی دەرەوەی ڕووسیا ڕایگەیاند، ململانێکان لە ئۆکرانیا تاقیکردنەوەیەک بووە بۆ ئەوروپییەکان، کە بەشدارییان لە "جەنگێکی ئاڵۆز" کردووە دژی ڕووسیا بە ئامانجی ئەوەی "شکستێکی ستراتیژی" بەسەر ڕووسیادا بسەپێنن. بەڵام دوای شکستی کیێڤ، پایتەختەکانی ئەوروپا لە ڕووی سیاسی و ئەخلاقییەوە "بەستراوەتەوە بە گالیسکەکەی زێلێنسکی"ەوە، ئەمەش پێداگرییان لەسەر درێژکردنەوەی ململانێکان بە مەبەستی ئامادەکاری بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ڕاستەوخۆ لەگەڵ ڕووسیا ڕوون دەکاتەوە.


یاکۆڤێنکۆ لە وتارێکدا نووسیویەتی: "لە بەرامبەر ئەم پاشخانە گرژییەدا، گفتوگۆکان لەسەر ڕۆڵی داهاتووی ئەوروپا و ئەگەری گەڕاندنەوەی پەیوەندییەکانی لەگەڵ مۆسکۆ سەرهەڵدەدەن. لەگەڵ گەڕانەوەی ئەمریکا بۆ ڕێبازێکی 'دەسەڵاتی گەورە'، 'رۆژئاوای مێژوویی' هەڕەشەی هەڵوەشاندنەوەی لەسەرە، لەکاتێکدا یەکێتی ئەوروپا خۆی دەبینێتەوە کە ناتوانێت ڕۆڵێکی سەربەخۆی جیهانی بگێڕێت. دڵەڕاوکێ لەناو ئەوروپادا گەشە دەکات کەم دەبێتەوە و خەبات دەکات بۆ ئەوەی خۆی لەگەڵ دیمەنە جیۆپۆلیتیکییە نوێیەکەدا بگونجێنێت”. ئەو دیپلۆماتکارە ڕوسییە زیادی کرد: ئایندەی ئەوروپا خۆی لە نادڵنیایی داپۆشراوە، کیشوەرەکە بەدەست چەقبەستوویی ئابووری و قەیرانی کۆمەڵایەتی و سیستمی حوکمڕانی ناکارامەوە دەناڵێنێت کە چیتر ڕێگەچارە بۆ تەحەددای نوێ پێشکەش ناکات، ئەمەش دەبێتە هۆی دابەزینی ئازادییەکان و بەرتەسکبوونەوەی مشتومڕی گشتی. لە کاتێکدا هەندێک لە سیاسەتمەداران وەک ترامپ لە ئەمریکا هەوڵی شکاندنی ئەمە دەدەن لە بنبەستدا، پێدەچێت نوخبە ئەوروپییەکان بێتوانا بن لە پێداچوونەوە بە سیاسەتەکانیان”.


یاکۆڤێنکۆ ئاماژەی بەوەدا کە ئەڵمانیا سەرەڕای یەکگرتنەوەی ئەم دواییە، لەگەڵ سەرهەڵدانی هێزە سیاسییەکانی وەک بەدیل بۆ ئەڵمانیا (AfD) و هاووڵاتیانی ڕیش، جگە لە مەیلی جیابوونەوە لە باڤاریا، ڕووبەڕووی پەرەسەندنی نائارامی ناوخۆیی دەبێتەوە. ڕێبازی ئێستای چەک و ڕووبەڕووبوونەوە دەتوانێت دابەشبوونە ناوخۆییەکان قووڵتر بکاتەوە و مۆدێلی دەوڵەتی ئاسوودەژیانی ئەوروپی تێکبدات.


ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتی: ململانێی ئۆکرانیا کە بە هۆی بەرژەوەندییەکانی ئەمریکاوە پاڵنەر بوو، هەنگاوێک بوو بۆ پووچەڵکردنەوەی هەر نزیکبوونەوەیەکی ڕووسیا و ئەوروپی بەتایبەتی نێوان مۆسکۆ و بەرلین. لە بەرامبەر فشار و سزاکان، ڕووسیا خۆی بە ناچاری بینی کە وەڵامی ئەم ڕێڕەوی کارە بداتەوە، کە ئەوروپای لاواز کردووە، زۆر هاوشێوەی ڕووبەڕووبوونەوەی ڕووسیا لەگەڵ ناپلیۆن و هیتلەر. ڕەنگە هەندێک وڵاتی ناوەڕاست و ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا، لە داهاتوودا، نزیکتر ببنەوە بۆ ڕووسیا بەهۆی هۆکاری ئابووری و کولتوورییەوە”.


ئەو دیپلۆماتکارە ڕووسییە ڕوونیشیکردەوە، گەڕاندنەوەی پەیوەندییەکانی نێوان ڕووسیا و ئەوروپا مەحاڵ نییە، بەڵکو پەیوەستە بە گۆڕانکاری لە نوخبە ئەوروپییەکان و ئاراستەکانیان. پێشتر ڕووسیا بەشداریی لە بنیاتنانی مۆدێلی کۆمەڵایەتی ئەوروپیدا کردووە و سەرچاوەکانی بنەمای هێزی پیشەسازی چەند وڵاتێکی یەکێتی ئەوروپایان پێکهێناوە. ئەمڕۆ پێناچێت ئەمریکا ئامادەبێت تەحەمولی ڕکابەرێکی بەهێزی ئەوروپی بکات، چونکە بەهۆی هەڵەی نوخبەکانیەوە ڕۆڵی خۆی وەک ئەکتەرێکی سیاسی جیهانی لەدەستداوە.


یاکۆڤێنکۆ جەختی لەوە کردەوە کە کولتوری ئەوروپی بەشێکی دانەبڕاوە لە ناسنامەی ڕووسیا؛ هونەرە ئەوروپییەکان لە ڕێگەی ئەدەب و مۆسیقا و هونەری مۆدێرن درێژکراوەی نوێی لەناو ڕووسیادا دۆزیەوە- میراتێک کە بەبێ گوێدانە گۆڕانی بارودۆخی جیۆپۆلەتیکی بەردەوام دەبێت. ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتی: ئایندەی پەیوەندییەکە وابەستەی توانای ئەوروپایە بۆ چارەسەرکردنی قەیرانەکانی. ئەگەر سەرکەوتوو بێت، ئەوا ڕووسیا ئامادەیە پەیوەندییەکانی بگەڕێنێتەوە، هەرچەندە ئەمە قورس دەبێت بە لەبەرچاوگرتنی گۆڕانی مۆسکۆ بەرەو پەیوەندی قووڵتر لەگەڵ وڵاتانی باشوور و ڕۆژهەڵات، کە لە ڕووی کولتوورییەوە لێی نزیکترن.


یاکۆڤێنکۆ ئاماژەی بەوەدا کە ئەوروپا دەبێت لە فەزای ترانزاتلانتیکیشدا لەگەڵ واقیعێکی نوێدا ململانێ بکات، کە زلهێزە ئەنگلۆساکسۆنەکان (ئەمریکا، کەنەدا، بەریتانیا و ئێرلەندا) بەرەو زیادبوونی یەکگرتنی جیۆپۆلەتیکی دەڕۆن. هەروەها پرسیار لەبارەی کاریگەریی میراتی دارایی و سیاسی لەندەن لەسەر ئەمریکا لە سەدەی نۆزدەهەمەوە تا ئێستا سەرهەڵدەدات، لەوانە سەرهەڵدانی یەدەگی فیدراڵی و گۆڕینی ئابووری ئەمریکا بۆ ئابووری.


لە کۆتاییدا وتی: لە کۆتاییدا ئەوروپا خۆی لەبەردەم دوو بژاردەدا دەبینێتەوە: یان بەردەوامبوون لە پێشبڕکێی چەکداری، کە وا دەکات پشتبەستنی بە ئەمریکا زیاتر بێت، یان دووبارە بنیاتنانەوەی سیستەمەکانی لەسەر بناغەی نیشتمانی نوێ. ڕووسیا لای خۆیەوە پەیوەندییەکانی داهاتووی خۆی لەگەڵ هەر وڵاتێکی ئەوروپی بە تاک، بەپێی واقیعی نوێ، لە قاڵب دەدات.


;