لە ناو ئەو ناجێگیرییەی لەماوەی چەند مانگی ڕابردوودا بازاڕی عێراقی گرتووەتەوە، کە سێبەرێکی قورسی بەسەر بژێوی هاووڵاتیان و نرخی کەلوپەل و خزمەتگوزارییەکاندا خستووە، نیشانەکانی گۆڕانکارییەکی ئابوری بێدەنگ بەڵام ئومێدبەخش لە ئاسۆدان. نرخی دۆلار کە لە مێژە نیگەرانی ڕۆژانەی خێزان و کاسبکارانی عێراقی بەهەمان شێوە بووە، وردە وردە لە بازاڕی هاوتەریب دەستی بە دابەزین کردووە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ سەرکەوتنی ڕێژەیی لە ڕێوشوێنە دراوییەکانی بانکی ناوەندی عێراق.
ئەم دابەزینە لە هیچ شوێنێکەوە نەهاتە دەرەوە. بەڵکو دەرئەنجامی دابەزینی بەرچاوی خواستی ناوخۆ بوو بۆ دۆلار، ئەمەش دوای پەسەندکردنی دراوی بەدیل لە بازرگانی دەرەکیدا و بەردەوامی جێبەجێکردنی میکانیزمەکانی پاڵپشتیکردنی گەشتیاران و بازرگانیکردن لەگەڵ ئەو وڵاتانەی کە سزای ئەمریکایان لەسەر نییە.
لەگەڵ کەمبوونەوەی کەلێنی نێوان ڕێژەی فەرمی و هاوتەریب لە نزیکەی چل خاڵەوە بۆ کەمتر لە دە خاڵ، ڕێگاکە لە جاران زیاتر بۆ گەڕانەوەی سەقامگیری دراوی و دارایی و ڕەنگە بۆ پشوودانێکی ئابووری کە ساڵانێکە کەم بووەتەوە دەردەکەوێت.
چاوەڕوانی بەردەوامی دابەزین تا گەیشتن بە نرخی فەرمی
عەلا ئەلفەهد شارەزای کاروباری ئابووری و دارایی ئەمڕۆ چوارشەممە (28ی ئایاری 2025) پشتڕاستی کردەوە کە نرخی دۆلار لە بازاڕی هاوتەریبدا بەردەوام دەبێت لە دابەزینی زیاتر.
ئەلفەهد بە (بەغداد ئەلیەومی)ی ڕاگەیاند، "لەماوەی داهاتوودا نرخی دۆلار لە بازاڕی هاوتەریبدا بەردەوام دەبێت لە دابەزین تا دەگاتە ئەو نرخە فەرمیەی کە لە لایەن بانکی ناوەندی عێراقەوە دیاریی کردووە، ئەمەش سەرکەوتنی ئەو ڕێوشوێن و هەنگاوانەی دەسەڵاتی دراوی وڵاتەکەی پشتڕاست دەکاتەوە".
ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەم دابەزینە بە پلەی یەکەم دەگەڕێتەوە بۆ دابەزینی خواست لەسەر دۆلار لە بازاڕی ناوخۆدا بەهۆی دابینکردنی دارایی بازرگانی دەرەکی لەڕێگەی دراوی بیانی جۆراوجۆرەوە، هەروەها بەردەوامی دابینکردنی دۆلار بۆ گەشتیاران و بۆ پاڵپشتیکردنی بەشێک لە بازرگانی دەرەکی لەگەڵ ئەو وڵاتانەی کە کەوتوونەتە ژێر گەمارۆکانی ئەمریکاوە". ئاماژەی بەوەشکردووە، "بەردەوامبوون بەم ڕەوتە بەم نزیکانە نرخی ئاڵوگۆڕکردن دەگەیەنێتە نرخی فەرمی، بەتایبەتی کە جیاوازییەکە لە ئێستادا کەمترە لە دە خاڵ، دوای ئەوەی پێشتر گەیشتبووە نزیکەی ٤٠ خاڵ".
ڕێوشوێنی بانکی ناوەندی بۆ کۆنترۆڵکردنی بازاڕ
لەماوەی دوو ساڵی ڕابردوودا عێراق شایەتی هەڵاوسانی بەرچاوی نرخی دۆلار بەرامبەر بە دیناری بەخۆیەوە بینیوە، ئەوەش بەهۆی هۆکاری ناوخۆیی و دەرەکییەوە. لە هەمووی گرنگتر توندکردنەوەی ڕێکارەکانی پابەندبوون بە بانکی دوای جێبەجێکردنی سیستەمی ئەلیکترۆنی ئاڵوگۆڕی بیانی بانکی ناوەندی، کە بووە هۆی دابەزینی دابینکردنی دۆلار لە بازاڕدا و فراوانبوونی کەلێنی نێوان ڕێژەی فەرمی و هاوتەریب.
دەسەڵاتی دراوی پاکێجێک ڕێوشوێنی گرتۆتەبەر بۆ کۆنترۆڵکردنی بازاڕ، لەوانە ئاسانکاری بۆ گواستنەوەی بازرگانی لەڕێگەی دراوی بەدیلەوە وەک یۆرۆ و درهەم، دابینکردنی دۆلار بۆ گەشتیاران و هەندێک لە پۆلی بازرگانان، هەروەها فراوانکردنی بازنەی فرۆشگا فەرمییەکان. ئەم هەنگاوانە بووەتە هۆی کەمکردنەوەی جیاوازی نێوان ئەو دوو نرخە و گەڕانەوەی وردە وردە بۆ سەقامگیری دراوی، لە کاتێکدا هیوای ئەوە هەیە کە ئەمە بەم زووانە لە نرخی کاڵاکان و ئاستی ژیانی هاوڵاتیاندا ڕەنگ بداتەوە.